فهرست مطالب
نشریه سفینه
پیاپی 72 (پاییز 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/10/01
- تعداد عناوین: 12
-
-
صفحات 5-11
-
صفحات 12-39
در جوامع روایی شیعه روایات بسیاری در تاویل آیات قرآن کریم از معصومان: گزارش شده که در آن ها معانی باطنی فراوانی برای آیات کریمه قرآن بیان شده است. در این روایات آیات قرآن به مقامات اهل بیت: تاویل شده و یا گاه بر دشمنان ایشان تطبیق داده شده است. هدف اصلی این نوشتار تلاش برای تحلیل این روایات و پاسخ به این پرسش است که استخراج معانی تاویلی یاد شده در روایات از سوی اهل بیت: بر چه مبانی و روش ها و پیش فرضهایی استوار بوده است. تاکید این نوشتار بر این نکته بوده است که بدون شناخت این مبانی و در نظر گرفتن آن پیش فرضها، فهم و ارزیابی این روایات - که حجم فراوانی از میراث تفسیری شیعه را به خود اختصاص می دهد - ناقص و در مواردی حتی نادرست خواهد بود.
کلیدواژگان: باطن قرآن، جری و تطبیق، روح معنا، اتحاد ملاک، اشتقاق -
صفحات 40-61
نگارندگان چهار راهکار برای مقابله با چالش هایی که در مسیر فهم صحیح قرآن پیش می آید، ارایه می کنند: اختلاف نکردن در قرآن، نسبت ندادن دروغ به خداوند متعال به گونه های مختلف مانند تحریف لفظی و معنایی و تفسیر به رای و تاویل ناروای آن و قول بلا علم در باره آن، تمسک توامان به ثقلین (قرآن و عترت) و رجوع به عترت پیامبر برای تفسیر و تاویل قرآن. در پایان گونه شناسی انسانها در برابر قرآن آمده است.
کلیدواژگان: فهم قرآن - راهکارها، نهی از اختلاف در قرآن، نهی از نسبت دروغ دادن به خداوند، نهی از تفسیر به رای، نهی از تاویل ناروا، حدیث ثقلین، رجوع به اهل بیت، گونه شناسی مخاطبان قرآن -
صفحات 62-76
تاریخ قرآن که در گذشته ذیل عنوان علوم قرآنی مورد بحث قرار می گرفت، در تالیفات و نگارش های قرآن پژوهان عصر حاضر، عنوانی مستقل یافته و به عنوان موضوعی مستقل مورد بحث و نظر قرار گرفته است. اما اینکه نخستین نگارش در این زمینه از آن کیست میان دانشمندان و قرآن پژوهان مسلمان اختلاف نظر وجود دارد؛ مشهور بر آن است که تیودور نولدکه در بین مستشرقین نخستین فردی است که در این زمینه تالیف داشته و برای نخستین بار این اصطلاح را در قالب نگارشی مستقل به کار برده است. اولین نفر در میان دانشمندان مسلمان، ابو عبد الله زنجانی (1320 ش) می باشد.
اما آنچه در این میان مورد غفلت قرآن پژوهان قرار گرفته، چشم پوشی از میراث ارزشمند و گرانسنگ اسلامی در شبه قاره هند و پاکستان است. از جمله این مواریث، کتاب تواریخ القرآن و الحدیث مرحوم شمس العلماء میرزا قلیچ بیگ (1270 ه/1853 م- 1348 ه/1929 م) است که سال ها قبل از تالیف مرحوم زنجانی سامان یافته است.کلیدواژگان: تاریخ قرآن، شمس العلماء میرزا قلیچ بیگ، نولدکه، بوتیه، گوستاو وایل -
صفحات 77-89
تفسیر احسن الحدیث نوشته سید علی اکبر قرشی، یکی از تفاسیر معاصر است که به شیوه جامع در 12 جلد نوشته شده است. از مهم ترین ویژگیهای این تفسیر، ساده و قابل فهم بودن آن برای عموم، پرهیز از نقل اقوال مختلف، پرهیز از اجمال گویی و اشارات و تلمیحات تخصصی و ادبی، و توجه به تناسب و ارتباط آیات باهم است. ایشان در سه مرحله به تفسیر قرآن می پردازد: بیان کلیاتی درباره سوره، تفسیر متن آیات، و بیان نکته ها. ایشان در تفسیر از روش های مختلفی بهره برده است: قرآن به قرآن، قرآن به روایات، و اجتهادی و عقلی. همچنین گرایشهای مختلفی از خود بروز داده است: ادبی و بلاغی، تربیتی و اجتماعی، کلامی، فقهی، و علمی. در این نوشتار به بررسی این روش ها و گرایشهای تفسیری پرداخته شده است. از بررسی آنها، این نتیجه حاصل می شود که این تفسیر در زمره تفاسیر به سبک واعظانه قرار می گیرد که با هدف تربیتی و اجتماعی به نگارش درآمده است. از این رو از روش ها و گرایشهای مختلفی برای تحقق این هدف بهره برده است. البته می توان آن را از نوع تفاسیر جامع نیز برشمرد؛ زیرا از روش ها و گرایشهای تفسیری بسیاری استفاده می کند.
کلیدواژگان: سید علی اکبر قرشی، احسن الحدیث، روش های تفسیری، گرایشهای تفسیری -
صفحات 90-112
امروزه یکی از دغدغه های پژوهشگران حوزه حدیث و تاریخ حدیث، اثبات ابتنای آثار متاخر، بر منابع مکتوب متقدم است. با اثبات این موضوع، مکتوبات روایی موجود از اعتبار زیادی برخوردار خواهند شد. در این مقاله سعی بر آن است که ابتنای کتاب کفایه الاثر نگاشته علی بن محمد بن علی خزاز قمی رازی در اواخر قرن چهارم بر آثار شیخ صدوق اثبات شود. بدین وسیله میزان اعتبار این کتاب در حد اثری که مبتنی بر نقل مکتوب است و از آسیب های نقل شفاهی مصون مانده است، بالا می رود. در این مقاله با تطبیق روایات کتاب کفایه الاثر با کتب شیخ صدوق، ملاحظه شد که از میان بیست و نه روایت که از شیخ صدوق نقل شده است، بیست و هفت روایت با میانگین شباهت نود و هشت و نیم درصد، در سه کتاب کمال الدین، عیون اخبار الرضا7 و الخصال موجود است. توجه به درصد شباهت روایات ما را به این نتیجه می رساند که مرحوم خزاز قمی این روایات را از کتاب های مرحوم صدوق نقل نموده و صرفا نقل شفاهی راویات نمی باشد.
کلیدواژگان: کفایه الاثر، خزاز قمی رازی، صدوق، ابتناء، منابع مکتوب -
صفحات 113-141
در این مقاله که بخشی از تفسیر چاپ نشده سیدهاشم حسینی تهرانی با عنوان اطیب الثمره فی تفسیر سوره الحمد و البقره است، تفسیر آیات یکم تا بیستم سوره بقره آمده است. در این گفتار، به ترتیب، ترجمه و تجزیه و ترکیب و تفسیر آیات بیان می شود. ضمن آن مطالبی در زمینه تفاوت کلام با کتاب، معانی کلمات کتاب و ریب و تقوا و ویژگی های متقین مطرح شده است.
کلیدواژگان: اطیب الثمره فی تفسیر سوره الحمد و البقره (کتاب)، نسخه های خطی - تفسیر قرآن، تفسیر سوره بقره، تجزیه و ترکیب آیات، معنای کتاب، مفردات قرآن، معنای ریب، معنای تقوا، متقین، حسینی تهرانی، سیدهاشم -
صفحات 142-148
این گفتار، عناوین پنجاه رساله خطی و عکسی در زمینه های قرآن، حدیث و عقاید شیعی را در بر دارد که تمام یا بیشتر آنها تا کنون تحقیق و منتشر نشده اند، و تحقیق آنها می تواند موضوع پایان نامه قرار گیرد، یا مقالات پژوهشی در باره درونمایه آنها نوشته شود. این نسخه ها از دو کتابخانه قم (کتابخانه مدرسه حجتیه، کتابخانه مرکز علوم عقلی) انتخاب شده و نسخه هایشان در دسترس است.
کلیدواژگان: بایسته های پژوهشی، نسخه های خطی شیعی، کتابخانه مدرسه حجتیه قم، کتابخانه مرکز علوم عقلی قم، کتابخانه های قم -
صفحات 149-162
-
صفحات 183-191
-
صفحات 192-195
-
Pages 12-39
In Shiite narrative comprehensive books (Javami’ Riva’ei), there are many narrations concerning the interpretation of the verses of the Holy Quran by the infallibles. It has been reported that many inner meanings have been expressed for the verses of the Holy Quran. In these narrations, the verses of the Qur'an have been interpreted as referring to the high position of the Ahl al-Bayt or sometimes the verses are referring to their enemies. The main purpose of this article is to analyze these narrations and answer the question that the extraction of interpretive meanings mentioned in the narrations by the Ahl al-Bayt has been based on what principles, methods and assumptions. The emphasis of this article has been on the fact that without knowing these principles and taking into account the presuppositions, understanding and evaluating these narrations - which constitute a large volume of Shiite interpretive heritage - will be incomplete and in some cases even incorrect.
-
Pages 40-61
The authors offer four strategies to deal with the challenges that arise in the way of correct understanding of the Qur'an: not disagreeing about the Qur'an, not attributing lies to God Almighty in various ways such as verbal and semantic distortion, avoiding subjective interpretation, and saying something one does not know (قول بلا علم), clinging to the two precious assets (Qur'an and ‘Itrat) and referring to the family of the Prophet to get the interpretation and commentaries on Qur'an. In the end, the typology of Quran audience is mentioned.
-
Pages 62-76
The history of the Qur'an, which in the past was discussed under the title of Qur'anic sciences, has found an independent title in the writings of Qur'anic scholars of the present age and has been discussed as an independent subject. However, there is disagreement among Muslim scholars and Quranic scholars concerning who the first author is in this field; it is well known that Theodore Noldeke was the first Orientalist to write in this field and for the first time used this term in an independent writing. The first person among Muslim scholars is Abu Abdullah Zanjani (1320 AD). But what has been neglected by Quranic scholars is forgetting the valuable and precious Islamic heritage of the Indian subcontinent and Pakistan. Among them is the book Tavarikh al-Quran val-Hadith by the late Shams ul-‘Ulama Mirza Qelich Beig (1270 AH / 1853 AD - 1348 AH / 1929 AD), which was compiled years before the late Zanjani’s book.
-
Pages 77-89
Tafsir Ahsan Al-Hadith by Sayyid Ali Akbar Ghurashi is one of the contemporary interpretive books that has been written in a comprehensive manner in 12 volumes. One of the most important features of this book are its simplicity and comprehensibility for the public, avoiding various quotations, avoiding hard to understand succinctness and specialized and literary allusions, and paying attention to the appropriateness and relationship of the verses. He interprets the Qur'an in three stages: expressing general aspects of the surah, interpreting the text of the verses, and stating the points. He has used different methods in interpretation: Qur'an by Qur'an, Qur'an by narrations, and ijtihadi-based and rational-based. It has also expressed various tendencies: literary and rhetorical, educational and social, theological, jurisprudential, and scientific. This article examines these methods and interpretive tendencies. From their study, it is concluded that this interpretation is among the interpretation in the style of preaching that has been written for educational and social purposes. Therefore, he has used different methods and trends to achieve this goal. Of course, it can also be considered as a comprehensive interpretation; because it uses many interpretive methods and tendencies.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.